Bệnh hôi miệng và những vấn đề cần biết

Trong sử sách có ghi lại một câu chuyện cách đây 2500 năm. Một nhà độc tài Hy Lạp bị hôi miệng nhưng ông ta không hề hay biết. Một ngày nọ tiếng đồn ông bị hôi miệng lọt đến tai ông và ông vô cùng giận dữ. Khi gặp vợ, ông liền quát: "tại sao ta bị hôi miệng mà ngươi không báo cho ta biết?"

Người vợ bối rối nhưng khá thông minh: Ông là người đàn ông duy nhất trên đời mà tôi gần, nên tôi nghĩ có lẽ mọi người đàn ông đều có mùi như thế.

Có những người hôi miệng nhưng không hề hay biết .Ngược lại, cũng có những người không hôi miệng mà lúc nào cũng lo sợ ,không tự tin khi nói chuyện với người khác .Cả hai trường hợp đều gây tác hại không nhỏ đến sự thành công trong giao tiếp xã hội.

PHÂN BIỆT CÁC LOẠI HÔI MIỆNG :

1. Hôi miệng giả:

Bệnh nhân lúc nào cũng nghĩ mình hôi miệng nhưng thật sự không phải .

Hôi miệng tạm thời:

Hơi thở có mùi hôi thật sự nhưng chỉ tồn tại một thời gian ngắn.

Mỗi sáng thức dậy, miệng có mùi hôi do ban đêm ta ngủ, nước bọt tiếc ra ít, vi khuẩn tự do hoạt động sinh ra nhiều mùi hôi vào lúc sáng.Sẽ hết hôi miệng khi ăn sáng ,chải răng.

Ăn một số thức ăn như hành ,tỏi,trứng,cá,giavị…sẽ bị hôi miệng trong nhiều giờ hoặc vài ngày.

Một số thuốc uống cũng bị hôi miệng tạm thời như thuốc cảm ,thuốc dị ứng ,thuốc cao huyết áp,thuốc chống trầm cảm…

Ở phái nữ,các thay đổi về nội tiết lúc trứng rụng ,lúc có kinh nguyệt có thể làm cho cơ thể có mùi đặc biệt.

Hôi miệng do khô miệng tạm thời  sau khi nói nhiều, bị căng thẳng hay lo lắng. Có nhiều người hể cứ khi đi phỏng vấn xin việc,thì miệng trở nên hôi.

2. Hôi miệng thật sự:

Hôi miệng do các nguyên nhân ngoài miệng:

+ Do các bệnh lí trên đường hô hấp như viêm xoang ,viêm amiđan mủ hay hốc, viêm phổi phế quản…

+ Do các bệnh lý toàn thân như bệnh tiểu đường (hơi thở mùi acêtôn), bệnh suy thận(mùi cá ươn), bệnh gan(mùi trứng ung pha với tỏi)… Một người khi tự nhiên đột ngột bị hôi miệng nặng thì phải nghĩ đến một bệnh lý toàn thân nào đó. Nhiều người lầm tưởng bệnh bao tử gây hôi miệng nhưng thực sự bệnh bao tử không ảnh hưởng đến chứng hôi miệng vì thực quản  thường thì ép chặt lại hơi, không xông ngược lên được.

Hôi miệng do các nguyên nhân trong miệng:

+ Do vệ sinh răng miệng kém.Lưỡi bẩn.

+ Do các bệnh lý ở miệng: Nha chu viêm,khô miệng ,sâu răng ,viêm nướu lở loét hoại tử,mang hàm giả tháo lắp,cầu mão bị hở, chân răng nhiễm trùng, viêm lợi trùm, viêm miệng áp tơ…

Mùi Hôi do đâu?

Mùi hôi ở miệng phần lớn là do các hợp chất lưu huỳnh dễ bay hơi được gọi là VSC (Volatiti Sulfur Compounds). người ta tính ra có tới 400VSC khác nhau trong hơi thở của một người trung bình. Nhưng 3 chất chính gây ra hôi miệng đó là:

-Hydrogen sulfide (H2S): có mùi hôi trứng thối.

-Methyl Mercaptan (CH3SH) là chất pha vào gaz để nhận biết khi gaz xì vì có mùi rất nồng.

-Dimethyl sulfide (CH3SCH3)

Một khi các hợp chất này hình thành ở miệng thì nó được hoà tan trong nước bọt và được ngấm vào màng niêm trong miệng nhờ đó ta không bị hôi miệng.
Nếu các hợp chất này hình thành quá nhiều, vuợt qua khả năng hấp thu của nước bọt và màng niêm trong miệng, thì khi đó có mùi hôi và khi nồng độ mùi hôi tăng cao ở mức mà người đối diện cảm nhận được, lúc đó ta bị chứng hôi miệng.

Các hợp chất lưu huỳnh dễ bay hơi này là do các vi khuẩn chuyển hóa các chất bã hiện diện trong hốc miệng như mảnh vụn thức ăn, xác vi khuẩn, và các tế bào bong tróc từ niêm mạc miệng. Các vi khuẩn gây hôi miệng này là các vi khuẩn kỵ khí( chỉ phát triển trong điều kiện không có oxy) nên chúng thường trú ẩn dưới mảng bám răng, trong khi nướu, trong túi nha chu và giữa những khe  của niêm mạc lưng lưỡi.

Như vậy, bất cứ bệnh lý, tình trạng nào trong miệng khiến cho vi khuẩn và các chất bã tích tụ, khi đó quá trình phân huỷ xảy ra và mùi hôi hình thành. Những tình trạng, bệnh lý thường gây hôi miệng nhất là vệ sinh răng miệng kém, lưỡi bẩn, bệnh nha chu, khô miệng.

LƯNG LUỠI

Nơi sản sinh nhiều mùi hôi nhất. Mặt lưng của lưỡi với những gai lưỡi và khe rãnh là nơi tích tụ nhiều vi khuẩn và chất bã hình thành một lớp bợn lắng đọng ở phần sau của lưỡi.
Lưỡi sạch có màu hồng tươi, khi có một lớp bợn trắng phủ lên lưỡi nghĩa là có hành triệu vi khuẩn đang sinh sống ở đó và liên tục sản sinh ra các khí có mùi hôi.
Ngày nay, người ta nhận thấy rằng lưỡi đóng vai  trò quan trọng trong hôi miệng.

NƯỚC BỌT

Vũ khí  chống hôi miệng hữu hiệu. Nước bọt là một nước súc miệng thiên nhiên, hoàn hảo, có vai trò rửa sạch và sát khuẩn . Nước bọt thường xuyên được tiết ra trong miệng, nó hấp thu các khí có mùi hôi và cuốn theo nhiều vi khuẩn, chất bã đưa xuống bao tử xử lý. Vì một lí do nào đó  làm miệng ta ít nước bọt (khô miệng) là chúng ta bị hôi miệng ngay.

Có nhiều nguyên nhân đưa đến hôi miệng:

Do dùng một loại thuốc nào đó, do các bệnh lý của tuyến nước bọt, do thở bằng miệng, do uống không đủ nứơc mỗi ngày. 

LÀM SAO ĐỂ BIẾT MÌNH CÓ HÔI MIỆNG?

Đây là vấn đề hết sức thiết thực, nhiều người muốn biết mình có hôi miệng không trước khi giao tiếp với người khác, đặc biệt là các cuộc tiếp xúc quan trọng.

Có 3 cách để biết mình có hôi miệng không:

-  Tự phán đoán: nhiều người tự đánh giá hơi thở của mình bằng cách ngửi hơi thở trong lòng bàn tay. Nhưng cách này không chính xác vì mùi ta đã quen với  mùi hôi của mình. Điều này có nghĩa là khi ta không ngửi được mùi hôi thì cũng không chắc là mình không bị hôi miệng. Tuy nhiên, nếu ta ngửi đựoc mùi hôi của hơi thở mình thì có nhiều khả năng mình bị hôi miệng. có bác sĩ đề nghị ta nói vào lòng bàn tay thay vì thở, như thế sẽ chính xác hơn.

Ở các nước phương Tây, người ta thường tự chẩn đoán bằng cách liếm vào mu bàn tay, để vài giây cho bốc hơi và ngửi. Vì nước bọt hấp thụ các thứ có mùi hôi trong miệng nên nước bọt nào khi bốc hơi ít nhiều cũng có mùi hôi.

Vấn đề ở đây là ta không biết mùi hôi ở mức độ nào thì bị hôi miệng(gây khó chịu cho người khác). Nên với cách thử này nếu ta không ngửi được mùi hôi hoặcmùi hôi rất nhẹ thì có nhiều khả năng ta không bị hôi miệng.

- Nhờ người khác đánh giá:

Đây là cách đánh giá đáng tin cậy nhất. Vấn đề là mọi người đều quá tế nhị, không ai chịu nói cho chúng ta biết là chúng ta bị hôi miệng. Chính vì vậy, chúng ta thường hay phán đoán mình bị hôi miệng qua thái độ của người khác khi tiếp xúc với mình. Nhưng cách phán đoán này nhiều lúc nhầm lẫn.

- Dùng phương tiện đánh giá:

Ngày nay, trên thế giới có một số phương pháp đánh giá hôi miệng một cách khách quan. Tại Việt Nam, một số nơi có trang bị máy đo hôi miệng Halimeter. Máy này đo nồng độ các hợp chất lưu huỳnh để bay hơi trong hơi thở. Nhờ đó chúng ta biết mình có bị hôi miệng hay không và hôi miệng ở mức độ nào một cách khá chính xác. Máy cũng giúp chúng ta chẩn đóan hôi miệng do nguyên nhân ở miệng và hôi miệng do nguyên nhân ngoài miệng.

ĐIỀU TRỊ HÔI MIỆNG NHƯ THẾ NÀO?

Trước hết, chúng ta cần phân biệt hôi miệng do nguyên nhân nào: Đến từ miệng hay đến từ phần còn lại của cơ thể. Muốn phân biệt, ta phải đánh giá hơi thở qua miệng và hơi thở qua mũi. Chúng ta có thể nhờ một người thân làm công việc này hoặc máy Halimeter có thể chẩn đoán một cách chính xác.

Nếu hơi thở qua miệng hôi, qua mũi không hôi thì chắc chắn hôi miệng do nguyên nhân ở miệng.

Nếu hơi thở qua miệng và qua mũi đều hôi gần như nhau thì nguyên nhân đến từ một nơi nào khác trong cơ thể. Nếu hôi miệng do nguyên nhân ngoài miệng thì nên đến Bác Sĩ tai mũi họng và đến Bác Sĩ Nội khoa để khám.

Nếu hôi miệng do nguyên nhân ở miệng, ta tiến hành các bước sau:

1.  Thực hiện vệ sinh răng miệng một cách đầy đủ và hiệu quả:

- Làm sạch lưỡi: với bàn chải mềm hoặc với dụng cụ cạo lưỡi. Đây là công việc rất quan trọng trong điều trị hôi miệng và cần thực hiện trước khi chải răng. Cạo lưỡi sau khi đánh răng dễ bị phản xạ nôn do tác dụng của hương liệu bạc hà.

- Chải sạch răng với bàn chải thích hợp: chủ yếu là chải sạch khe nướu vì vi khuẩn kỵ khí không nằm trên mặt răng nhưng nằm trong khe nướu.

- Làm sạch kẽ răng với chỉ nha khoa. Ngửi đoạn chỉ nha khoa vừa mới làm sạch một kẽ răng để biết kẽ răng nào bị hôi và làm kỹ kẽ răng đó.

2.  Đi khám răng miệng:

Để Bác Sỹ kiểm tra thêm có bệnh lý nào ở răng miệng có thể hôi miệng như: nha chu viêm, hôi miệng, sâu răng, cầu mão bị hỡ…và điều trị triệt để các nguyên nhân này.

Nếu đã thực hiện 2 công việc trên mà vẫn còn hôi miệng thì nên tăng cường các biện pháp sau:

- Dùng các dung dịch súc miệng đặc trị hôi miệng: không phải dung dịch súc miệng nào cũng tốt trong điều trị hôi miệng. Phần lớn các dung dịch súc miệng trên thị trường đều có thành phần cồn, sẽ gây khô miệng và làm cho tình trạng hôi miệng trở nên trầm trọng hơn.Chlorine dioxide, Chlorherxidine, Zinc… là những thành phần quan trọng có trong các dung dịch súc miệng đặc trị hôi miệng, chúng có khả năng diệt khuẩn các loại vi khuẩn kỵ khí hoặc có khả năng phân huỷ các hợp chất lưu huỳnh có mùi hôi.

- Tăng cường lưu lượng nước bọt bằng cách uống nhiều nước, uống nước có nhỏ vài giọt chanh, nhai kẹo cao su.

- Kiêng cử rượu, thuốc lá. Tránh sự căng thẳng, lo lắng, đặc biệt là lo lắng về hôi miệng.

Chúng ta đừng để chứng hôi miệng hoặc lo sợ mình bị hôi miệng đeo đuổi phá hoại cuộc đời mình.