Hàn răng (hay trám răng) có thể hiểu một cách đơn giản là dùng vật liệu đặc biệt để khôi phục lại hình dáng và chức năng của răng.
Hàn răng được thường sử dụng trong các trường hợp sau:
Sâu răng:
dùng vật liệu hàn để bịt kín lỗ sâu răng, ngăn không cho vi khuẩn hoặc
các tác nhân bên ngoài như nhiệt độ, hoá chất tấn công, huỷ hoại tuỷ
răng.
Chấn thương: trong các
tình huống tai nạn khiến cho răng gẫy hoặc vỡ thì vật liệu hàn được sử
dụng để tái tạo lại hình dáng ban đầu, đồng thời đảm bảo tốt chức năng
nhai của răng.
Mòn răng: ví dụ
trong trường hợp đánh răng quá mạnh, dùng bàn chải lông cứng, khiến cho
lớp men răng ở bề mặt cổ răng bị hao mòn đáng kể, lộ lớp ngà răng,
khiến người bệnh rất nhạy cảm khi ăn uống đồ nóng hoặc lạnh. Khi đó
người ta có thể hàn bịt vết mòn, bảo vệ lớp ngà răng.
Nhu cầu thẩm mỹ:
ví dụ như khi răng cửa có màu vàng, mất thẩm mỹ, có thể sử dụng chất
hàn răng có màu trắng để bao bọc bề mặt răng, làm cho răng trở nên
trắng.
Các loại vật liệu hàn răng
Có
3 loại vật liệu được sử dụng nhiều nhất trong hàn răng là A-man-gam,
chất dẻo tổng hợp và xi-mang silicat (hay còn gọi là xi-mang sứ). Việc
lựa chọn từng loại vật liệu tuỳ thuộc vào các yếu tố cụ thể như: đòi
hỏi phòng chống sâu răng, kinh nghiệm và tay nghề của nha sĩ, yêu cầu
thẩm mỹ của bệnh nhân, đòi hỏi về khả năng chịu lực của miếng hàn…
A-man-gam:
Là loại vật liệu hàn được sử dụng lâu đời nhất, có trên 100 năm tuổi.
Đây là một hỗn hợp của các phần tử kim loại bao gồm thuỷ ngân, bạc,
kẽm, đồng…
Ưu điểm của A-man-gam là rẻ, dễ dùng,
sức chịu lực tốt nên thường được dùng trong các lỗ hàn to hoặc ở những
nơi chịu áp lưc lớn như mặt nhai của răng hàm.
|
|
|
Hai miếng hàn A-man-gam ở mặt nhai của hai răng trước hàm.
|
|
Nhược
điểm là không thẩm mỹ do có màu xám bạc (xem hình). Do đó thường chỉ
được dùng để hàn các răng ở phía trong của hàm răng như răng hàm. Ngoài
ra, A-man-gam còn dẫn nhiệt tốt, ảnh hưởng đến cảm giác của người bệnh
khi ăn thức ăn nóng, lạnh.
Xi-mang silicat: cũng là loại vật liệu được sử dụng từ lâu. Nó có tính thẩm mỹ cao hơn A-man-gam do màu sắc gần giống màu của răng.
Ưu
điểm của xi-mang này là dễ sử dụng, giá rẻ, dẫn nhiệt kém, bám vào răng
rất chắc nên ít trường hợp bị rơi ra sau khi hàn. Ngoài ra một số loại
xi-mang silicat có chứa Flo, do đó có khả năng chống sâu răng.
Nhược
điểm là yếu, khả năng chịu lực và chống mòn kém, do đó chỉ dùng để hàn
cổ răng, là nơi dễ phát sinh sâu răng và ít chịu tác động của ngoại lực
có cường độ lớn.
Nhưa tổng hợp (composite):
Đây là loại vật liệu mới nhất, được phổ biến rộng rãi trong những năm
gần đây. Ở nước ngoài, composite đang ngày càng được ưa chuộng bởi
nhiều tính năng ưu việt của nó, hơn hẳn A-man-gam và xi-mang silicat. Ở
nước ta hàn composite còn được gọi là trám răng thẩm mỹ.
|
|
|
|
|
Đố bạn chỉ ra được miếng hàn composite nằm ở đâu?
|
|
|
Sự khác biệt về thẩm mỹ giữa A-man-gam và composite: |
|
|
|
|
|
Hàn bằng A-man-gam |
|
Hàn lại bằng composite |
Ưu
điểm nổi bật nhất của composite là tính thẩm mỹ rất cao (xem hình). Có
rất nhiều màu khác nhau để chọn lựa cho phù hợp với các màu răng khác
nhau. Hơn nữa, độ cứng, độ chịu lực, chịu mòn của composite cũng cao
hơn xi-mang (tuy nhiên vẫn kém A-man-gam). Do vậy có thể dùng nó để hàn
nhiều vị trí khác nhau trong miệng, từ những nơi đòi hỏi thẩm mỹ như
răng cửa cho đến những nơi đòi hỏi khả năng chịu lực tốt như răng hàm.
Nhược
điểm của composite là giá thành đắt, không phù hợp với túi tiền của
tầng lớp bình dân. Hơn nữa vật liệu này đòi hỏi nha sĩ phải có tay nghề
cao, thao tác chính xác, nếu không miếng hàn sẽ không đạt chất lượng
yêu cầu (ví dụ như không bền, dễ bị rơi ra hoặc dễ bị tái phát bệnh sâu
răng). Một điểm cần lưu ý nữa là khả năng chịu mòn, chịu áp lực của
nhựa tổng hợp vẫn còn kém hơn nhiều so với A-man-gam.
Vì
những đặc điểm trên mà composite thường được dùng để hàn răng cửa hoặc
những lỗ hàn bé ở răng hàm. Không dùng để hàn cổ răng.
Tính năng của composite vẫn đang không ngừng được cải thiện và trong tương lai gần đây sẽ là vật liệu số một để hàn răng. |